بنابراين خانمي كه صرفا براي زيبايي بيشتر قصد عمل زيبايي دارد؛ چون اين كار ضرورتي ندارد؛ نمي تواند سر و صورت و يا بدن خود را در معرض نگاه و يا لمس (تماس مستقيم) پزشك نامحرم قرار دهد. اگر اين عمل ضرورت داشت و پزشك خانم هم نبود؛ مي تواند به پزشك مرد مراجعه كند.البته بايد در نظر داشت جراحي زيبايي طيف وسيعي را در بر مي گيرد از جملهپروتز سينه يا جراحي زيبايي بيني.

در سال هاي اخير تمايل افراد جهت جراحي هاي زيبايي افزايش يافته است و انجام اين گونه عمل ها از نظر شرعي داراي احكامي است كه ما در اين مقاله برآنيم با برخي از آنها را بازگو نماييم.

سوال: حكم استفاده از عمل جراحي پلاستيك براي زيبايي چيست؟
حضرت آية الله العظمي خامنه اي (مدظله العالي):

اگر موجب ضرر قابل اعتنا و چشمگير نباشد في نفسه منعي ندارد‎ ولي توجه داشته باشيد بطور كلى عمل جراحي زيبايي درمان بيماري محسوب نمي‏شود و نگاه كردن و لمسِ حرام به خاطر آن جايز نيست مگر در مواردي كه براي درمان سوختگي و مانند آن و ضرورى باشد و پزشك مجبور به لمس و نگاه كردن باشد و مراجعه به پزشك مماثل حاذق و متخصّص غيرممكن و يا خيلى سخت باشد.



حضرت آية الله مكارم شيرازي (مدظله العالي):
در صورتى كه آميخته با حرام يا ضرر مهمّ ديگرى نباشد ذاتاً اشكالى ندارد، ولى چنانچه مستلزم حرامى باشد (مانند لمس و نظر حرام) تنها در صورت ضرورت جايز است.

حضرت آية الله نوري همداني (مدظله العالي):
اگر در جراحي مذكور غرض عقلائي داشته باشد و اسراف نباشد اشكال ندارد.

* حضرت آية الله سيستاني (مدظله العالي):
في نفسه اشكال ندارد.


همچنين دو تن از مجتهدين و مدرسين حوزه علميه اين گونه پاسخ داده اند:

* آية الله علوي گرگاني (مدظله العالي):
از نظر ما جايز نيست.


* آية الله سيد محمد شاهرودي (مدظله العالي):
في نفسه جايز است لكن بايد از تماس با نامحرم و نگاه اجنبي و محرمات ديگري كه ممكن است همراه آن صورت گيرد اجتناب نمود.


سوال: نظر به آنكه تعداد جراحي هاي زيبايي روز به روز در حال افزايش است و افراد بعضا با پذيرش خطرات جانبي چنين جراحي هايي به آن اقدام مي كنند، حكم شرعي در خصوص انجام جراحي هاي زيبايي غير ضروري كه بعضا با خطراتي نيز همراه است، چيست؟

پاسخ آية الله العظمي فاضل لنكراني (ره):
«اگر طبق تشخيص پزشك متخصص و مورد اطمينان عمل مذكور خطر جاني و ضرر قابل توجهي براي شخص داشته باشد انجام آن جايز نيست».

* آية الله العظمي مكارم شيرازي (مدظله العالي):
«جراحي زيبايي در صوتي كه خطر و ضرر مهمي نداشته باشد و توسط همجنس صورت گيرد و مفسده ديگري بر آن مترتب نشود اشكالي ندارد».


* آية الله العظمي نوري همداني (مدظله العالي):
در فرض سۆال جايز نيست و نسبت به وجود ضرورت بايد مورد و خصوصيات آن مشخص گردد تا پاسخ داده شود».


* پاسخ آية الله العظمي سيستاني (مدظله العالي):
«اگر احتمال مرگ يا نقص عضو باشد و احتمال به قدري قوي باشد كه براي عقلا موجب خوف باشد، جراحي مذكور به هيچ وجه جايز نيست و اما اگر چنين ضرري نداشته باشد جايز است حتي اگر ضروري نباشد مگر اينكه مستلزم گناهي مانند نگاه نامشروع يا لمس نامحرم باشد كه در اين صورت فقط در صورت ضرورت جايز است و ضرورت را خود مكلف بايد تشخيص دهد. مثلا اگر چهره انسان مشوه باشد معالجه ضروري است و در مورد زنان طبيعي است كه زيبايي در بسياري از موارد ضروري است.


* پاسخ آية الله العظمي موسوي اردبيلي (مدظله العالي):
«ضرورت جراحي زيبايي بايد با نظر پزشك متخصص و متعهد معين شود و اگر از آن جراحي ضرر و يا خطر بزرگ و متنابهي متوجه شخص گردد جايز نيست و در صورت غير ضروري بودن در فرض مذكور به طريق اولي جايز نيست».

* پاسخ حضرت آية الله صانعي (مدظله العالي):
«به طور كلي جراحي براي زيبايي في حد نفسه حرمت شرعي ندارد، لكن اگر همراه با احتمال ضرر و مشكلات و حرج هاي متعدد و شديد و سخت باشد. همان مرض هاي پوستي و بدني صعب العلاج، به خاطر آن گونه ضرر ها حرام و غير جايز است و در حليت و حرمت ذكر شده ضرورت و عدم ضرورت تأثيري ندارد مگر آنكه فردي اگر اين عمل جراحي زيبايي را انجام ندهد خود ترك عمل باعث مشقت و صدمه فراوان غير قابل تحمل در زندگي مي گردد كه در آن صورت بايد بين حرج و ضرر حاصله و خطرهاي جاني كسر و انكسار شود و تشخيص آن هم بعد از معلوم بودن مقدار ضرر و حرج با فتوي است و ناگفته نماند كه اين فرض، نادر اما صور مختلفه اي دارد».


سه سـۆال از آيةالله العظمي مكارم شيرازي (مدّظلّه) راجع به جراحي براي زيبائي:
۱) من مي خواهم بر روي صورت عمل ليزيك انجام دهم براي زيبايي و نه درمان اما تا دو يا سه هفته نبايد آب به آن بزنم. آيا با علم به اين موضوع كه مانع وضو و غسل است مي توانم اين عمل را انجام بدهم؟ در اين مدت چگونه بايد وضو و غسل را انجام دهم؟

در مورد عمل جراحي، در صورتى كه آميخته با حرام يا ضرر مهمّ ديگرى نباشد ذاتاً اشكالى ندارد، ولى چنانچه مستلزم حرامى باشد (مانند لمس و نظر حرام) تنها در صورت ضرورت جايز است.
در مورد وضو و غسل نيز در صورت جواز غسل و وضوي جبيره اي مي كنيد.

۲) نظر شما در مورد عمل جرّاحى زيبا سازى كه بعضى انجام مى دهند چيست؟ قابل توجّه اين كه اين عمليّات گاهى براى از بين بردن زشتى مادرزادى است و گاهى براى از بين بردن زشتى است كه مادرزادى نيست مثل زخمها و جراحاتى كه بعداً عارض مى شود و گاهى اصلا براى از بين بردن زشتى نيست، بلكه براى زيباتر شدن است؟

پاسـخ: در صورتى كه آميخته با حرام ديگرى نباشد در هيچ صورت اشكال ندارد و در صورتى كه مستلزم حرامى باشد (مانند نظر و لمس نامحرم) تنها در صورت ضرورت، جايز است.


۳) عمل هاي جراحي كه براي زيبايي است مانند عمل بيني چه حكمي دارد؟

اشكالي ندارد ولي بايد از طريق هم جنس بوده باشد مگر اين كه لمس صورت نگيرد.


و سوال آخر از محضر مبارك آية الله خامنه اي:
سوال: جراحى بينى و يا گوش جهت زيبايى شرعاً چه حكمى دارد؟
جواب: اگر موجب ضرر قابل اعتنا و چشمگير نباشد، فى نفسه منعى ندارد.



نكاتي كه در مورد جراحي هاي زيبايي بايد مورد توجه قرار گيرد:

۱. اگر اين جراحي ها ضرورت دارد بي ترديد بايد انجام شود. فقط بايد دقت كرد كه اگر پزشك هم جنس وجود دارد بايد به آن مراجعه كرد تا نظر و يا لمس حرامي صورت نگيرد.

۲. اگر اين جراحي ضرورت نداشت لازم است دو نكته را در نظر داشت و آنها را رعايت كرد:

الف. عمل مربوطه، آسيب قابل توجه اي را به انسان نرسانده و موجب ضرر چشمگيري نشود.

ب. بايد پزشك مربوطه هم جنس باشد و از لمس و نگاه حرام هم پرهيز شود.

۳. اين احكام در تمام انواع و اقسام جراحي ها چه آنكه براي زيبايي انجام مي شود و چه آنكه براي غير زيبايي است و يا ساير مراجعات پزشكي، مشترك است و بايد رعايت شود.

۴. بايد توجه داشت كه اين جمله «پزشك محرم است» غلطي است كه متاسفانه شهرت فراواني هم دارد. پزشك، به هيچ عنوان محرم نيست و تنها در صورت عدم دسترسي به پزشك همجنس، پزشك غير همجنس آنهم فقط به مقداري كه لازم است مي تواند آن بخش لازم از بدن نامحرم را ببيند يا لمس كند.

بنابراين خانمي كه صرفا براي زيبايي بيشتر قصد عمل زيبايي دارد؛ چون اين كار ضرورتي ندارد؛ نمي تواند سر و صورت و يا بدن خود را در معرض نگاه و يا لمس (تماس مستقيم) پزشك نامحرم قرار دهد. اگر اين عمل ضرورت داشت و پزشك خانم هم نبود؛ مي تواند به پزشك مرد مراجعه كند.